ADHD
ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest zaburzeniem, które wpływa na zdolność osoby do skupienia się i kontrolowania impulsywnych zachowań. Osoba nadpobudliwa nie ma czegoś za dużo (np. za dużo energii, za wiele emocji), wręcz przeciwnie – ma za mało zdolności do wewnętrznej kontroli i hamowania swojego zachowania.
Objawy ADHD układają się w trzy grupy: kłopoty z kontrolą własnej impulsywności, nadmierną aktywność ruchową, zaburzenia koncentracji uwagi.
- Nadmierna impulsywność
Wyobraźmy sobie sytuację: dwoje dzieci idzie chodnikiem, nagle dostrzegają kolorowy przedmiot leżący po drugiej stronie ulicy. Jedno z nich przebiega natychmiast, drugie przed wejściem na jezdnię rozgląda się uważnie, czy nie nadjeżdża samochód.
Każde z dzieci dążyło do tego samego celu. Jedno z nich zadziałało pod wpływem impulsu, nie zastanawiając się nad możliwymi konsekwencjami takiego działania (wpadnięcie pod samochód). Drugie, rozglądając się, przewidziało jakie mogą być skutki działania i zaplanowało co musi zdobić, żeby uniknąć niebezpieczeństwa.
Dziecko z ADHD wie, co powinno zrobić, ale często nie potrafi panować nad swoimi reakcjami.
Innym problemem jest nieumiejętność przewidywania konsekwencji swojego działania (dziecko łatwo namówić, aby zrobiło coś głupiego, niestety inne osoby zauważają ten fakt, a nadpobudliwa osoba staje się kozłem ofiarnym większości szkolnych wygłupów). Występują również trudności z zaplanowaniem pracy, stąd też doskonale znany rodzicom problem z wielogodzinnym zasiadaniem do lekcji oraz stworzeniem planu działania „co mam zrobić”, „co mi zostało do zrobienia”.
- Nadruchliwość
O nadruchliwości mówimy, gdy dziecko cechuje nadmierna, niczym nieuzasadniona aktywność ruchowa, w porównaniu z innymi dziećmi w jego wieku lub z dziećmi na tym samym poziomie rozwoju (np. chodzenie po klasie w czasie lekcji lub po kościele w czasie mszy, bieganie po domu bez wyraźnej potrzeby). Innym przejawem nadruchliwości jest „niepokój w obrębie miejsca siedzenia”. Dziecko z ADHD nie siedzi nieruchomo, ale wierci się, kręci, macha nogami, rękami. Często bawi się różnymi przedmiotami – długopisem, gumką, skrawkami papieru. Kolejnym przejawem nadpobudliwości „w obrębie mięśni języka” jest nadmierna gadatliwość. Może ona nasilać się do tego stopnia, że dorosła osoba z ADHD w podróży Gdańska do Krakowa nawet na kilkanaście sekund nie przestaje mówić.
- Zaburzenia uwagi
Zaburzenia uwagi to słabsza zdolność do koncentrowania się na wykonywanym zadaniu. Dotyczy to skierowania uwagi (np. rozpoczęcia słuchania), jak i utrzymania (np. ciągłego słuchania).
Dzieci nadpobudliwe mają najczęściej problemy:
- zastosowaniem się do instrukcji
- skupieniem się na jednej czynność (często przechodzą do drugiej czynności, nie kończąc poprzedniej)
- wykonywaniem do końca zleconych zadań
- odrabianiem lekcji lub czytaniem zadanego tekstu
- słuchaniem, tego co się do nich mówi
- pamiętaniem o zabraniu wszystkich rzeczy niezbędnych do wykonania czynności (np. przyborów szkolnych)
- zapamiętaniem tego co było zadane
- gubieniem i zapominaniem rzeczy
- uważaniem na lekcjach
- nie potrafią z dochodzących bodźców wybrać najważniejszego (śpiew ptaków, autobus przejeżdżający za oknem, pies gryzący piłkę, zeszyt z matematyki są równorzędnymi bodźcami.
Na czym polega leczenie ADHD?
Wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia przynoszą lepsze rezultaty zarówno dzieciom jak i ich rodzinom. Aktualnie dostępne metody skupiają się na redukcji objawów oraz poprawie funkcjonowania. Najczęściej leczenie opiera się na łącznym stosowaniu różnych metod terapeutycznych i oddziaływań społecznych, uzupełnionych w razie konieczności podawaniem leków. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić psychoedukację rodziców oraz osób opiekujących się dzieckiem, czyli przekazać im informacje czym to jest ADHD, skąd się bierze i jak się je leczy.
Źródła wiedzy i inspiracji, za sprawą których powstał artykuł:
Susan Young i Jessica Bramha „Psychoterapia poznawczo-behawioralna ADHD nastolatków i dorosłych”
Artur Koładowski, Tomasz Wolańczyk „ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej”
Artur Koładowski, Agnieszka Pisula „Sposób na trudne dziecko”
Tagi: AHHD, nadpobudliwość, impulsywność, zaburzenia uwagi, zespół nadpobudliwości psychoruchowej
